One Hit one Kill or To Hit and Not to be Hit

 

One-Hit One Kill or To Hit and Not to be Hit

 

         Ang karamihang martial arts na naging sports ay kadahilanan ng pagsasapubliko nito. Bagama’t ang pangunhing layunin ng karamihang martial arts ay self-defense, maliban sa health and fitness; ang pagiging sports nito ay mas makakakuha ng maraming practitioners at pagtangilik ng mga pribado at pampublikong institusyon.

Nandiyan ang Olympic sports fencing na nagmula sa tinatawag na historical fencing, ang sports karatedo ay nanggaling sa traditional karate maging ito’y Japanese o Okinawan; ang Judo ay nagmula sa sinaunang Jujitsu ng mga Bushi (warrior) ng Japan, ang Olympic Wrestling na nagmula sa konsepto ng Greco-Roman Prankration, at marami pang ibang combative sports na nanggaling sa original na martial arts na ang pangunahing layunin ay paano magwagi sa labanan o maipagtanggol ang sarili.

Ang sanaysay na ito ay isang paglilimi hinggil sa paano nga ba ang konsepto ng isang combative sports, sa particular ay paano nga ba sa isang padded point-system na may “bladed concept.”

 

Arnis bilang Sports

               Sa kasalukuyan ang arnis ay an dineklarang national martial art and sports ng bansa ayon sa RA 9850. Ang arnis na kilala rin na eskrima, garotte, at arnes de mano ay bahagi na ng Palarong Pambansa, sa mga State Colleges and Universities Athletic Meets, nang mga intramurals sa ilang pribadong paaralan, at ilang beses na rin naging bahagi ng Southeast Asian Games. Maging sa mga bagong athletic meets tulad ng ROTC Games, AFP Olympics, ang arnis ay laging bahagi nito.

 

Mula sa pakikidigma

               Batay sa mga akademikong pag-aaral tulad ng kay Wiley, Rollo, Zablan, Nepanque at Machachor ang arnis ay karunungang paggamit ng sandata upang ipagtanggol ang sarili, at maipagtanggol ng komunidad laban sa mga tulisan at mangangatang. Ito’y isang fighting knowledge and skills na nabuo sa panahon ng koloya ng Espanya sa Las Islas Filipinas. Isang martial art na nakabase sa paggamit ng mga available na sandata gaya ng espada, tabak, at iba pang maaaring gamitin laban sa mangangatang. Ito ay kakikitaan ng pinaghalong galaw na katutubo at kolonyalista.

 

Nangarap na maging Sports

              Sa dekada ng 1960s at 1970s, ang martial arts mula sa Japan, Korea, at China ay nagsimulang mamayagpag sa bansa, napakaraming tumangkilik nito maging ang mga nagsasanay ng arnis/eskrima. Ang mga tao o mga samahan na nagsasanay ng arnis/eskrima ay nagsimulang iangkop ang mga sistema mula sa mga banyagang martial arts na ito, nadiyan na nagkaroon ng salutation (bow) , mga stances, mga ranks at belt, mga uniforme, at maging ang local na version ng kata ng karate na tinawag na Anyo.

Upang mapanatili at mas mapaunlad pa ang arnis bilang martial art na galing sa mga Filipino, ito ay sinimulang iintroduce sa Philippine Constabulary at sa mga Barangay Tanod. May mga instructors na nagsimulang ituro ito sa mga paaralan.

Nang ito ay tinangkilik na sa publiko at sa mga paaralan, ang pagiging sports ng arnis ay nagsimulang ipanganak. Nandiyan ang pagkakaroon ng sparring contest batay sa boxing, o kayay batay sa one-hit one kill na orientation sa karatedo. Ang mga protective gears ay sinimulang gamitin, may gumamit ng bogu ng kendo, ang iba naman ay nagimprovised mula sa available na mga materyales. 

Hanggang sa paggpasok ng huling bahagi dekada ng 1980s kung saan ang paggamit ng padded sticks sa sparring tournament ay nagsimula. May dalawang pangkalahatang uri ng sparring tournament, ito ay ang live stick sparring na gumagamit ng rattan at ang manlalaro ay may makapal na protective gear; at isa naman ay ang sparring tournament na gumagamit ng padded sticks at minimal na protective gears.

Bangungot at Frankenstein

              Mula sa mga classical or traditional na arnis/eskrima, mga uri ng pagsasanay nito na nakatuon sa self-defense at pakikipagduelo, ang contemporary arnis/eskrima ay nabuo. Contemporary dahil ang mga makabagong paraan ng pagsasanay at pagtuturo ng arnis ay makikita. Dito rin ang mga ibang martial arts ay naisama, nandyan na ang pagsasanay ay may throwing, hand striking, rolling, at iba pa na galing sa mga ibang Asian martial arts gaya ng karate, judo, at Kungfu.

Ang mga samahan ng contemporary arnis/eskrima ay silang mga nanguna na ituro ito sa mga paaralan bilang physical education activity. May mga paaralan na itinuturo ang arnis bilang self defense at martial arts. Ang kakaibang pangyayari, dahil nga naging bahagi ang arnis ng mga intramurals at iba pang school sports meets, nagkaroon ng mga nagsasanay ng arnis na purong pang sports competition lamang.

May mga students na marunong sa competitive arnis maging ito ay labanan o anyo competition, ngunit di masasabing martial artists. Marunong ng puntusan sa arnis ngunit hindi alam ang martial arts ng arnis. Mas malala dito ay ang paglipana ng mga manlalaro sa non-traditional free form competition. Dito ang makikita ay mga manlalaro na maraming tricks, animalistic facial expressions, napakaraming acrobatics na walang kaugnayan sa martial arts ng arnis/eskrima.

Ang mismong salitang “traditional anyo” ay isang kontrobersya, sa tunay naman na kahulugan ay walang traditional anyo, dahil ang mga traditional na arnis ay walang anyo o anumang kata. Ang tinatawag na traditional anyo ay yaong mga anyo na bahagi ng mga sanasabing contemporary arnis/eskrima.

Ang “traditional anyo” ay bihira ang nagsasanay sa kadahilanan nga na mas marami ngayon ang tinawatag nilang arnisador sila dahil lamang sa sports arnis, maging ang mga nagsisilbing coaches ay hindi rin talaga masasabing tunay na martial artists dahil nga sila ay nahubog lamang sa isang mukha ng arnis, sa sports arnis.

Maraming students ang kilala nila sa sarili ay arnisador na magaling naman sa padded sparring na unahan lamang makapalo ang orientation, ngunit ang mga abecedario o basic ng martial art ng arnis/eskrima ay hindi alam, kung alam man ay masasabing ‘hilaw.’

Ito yun, nangarap tayong maging sports ang arnis, tulad ng nakikita natin sa Kendo sa Japan. Ayan na nga bahagi na ng sports ang arnis pero mukhang hindi ganito ang itsura ng pinangarap ng mga nagpasimula ng arnis sa mga paaralan.

Nagkaanak ang arnis ng sports arnis na hindi ito ang inaasahan. Ang kendo ay sports sa mga paaralan sa Japan, dahil mga martial artists ang mga teacher/coaches na nagtuturo. Sa arnis ay iba, dito sa atin nagsilang tayo ng sports arnis na kulang ang kahandaan at pundasyon ng nag-anak nito, kaya nagkaroon ng sariling katangian ang malaking bahagi ng nagsasanay ng sports arnis.

 

Kritikal sa One-Hit One Kill

             Ang kasalukuyang Sistema ng padded sparring ay sports arnis ay nakabatay sa “one-hit, one kill” na paniniwala. Ibig sabihin pag ang attack or counter-attack mo ay tumama ng nauna sa kalaban mo, ikaw ang magkakascore.

Maaaring gamitin mo ang iyong physical advantage tulad ng reach or natural speed mo dahil sa inherited na mas marami ang iyong Type IIB na muscle fibers, o kaya ay mas conditioned ka, upang mas mauna sa kalaban. May mangilan ngilan na  may pag-iwas o evasion o kaya ay nagbloblock ng attack at nakakapasok ang kanilang riposte or counter-attack.

Ngunit common ang katangian na magsasalunguban ng lunges or pagtalon sa isa’t isa upang magkatamaan. Sabi nga nga isang GM ng arnis, ay “parang robot, pagsinabing ‘laban’ ay kusa na lang mag-uunahan pumalo.” Mga taong 90s may isang matandang maestro ng traditional na arnis (na nakaranas ng duelo), ang kanyang comment sa nakita niyang sparring tournament ay “hindi arnis yan.”

May mga manlalaro din na nagsasabi na “daplis lang sa akin, ang palo ko solid, pero dahil nauna sya, sya ang nakascore…”,  kapansin pansin din ang mga suicide attacks makauna lang. May mga nauna lang ng fraction of seconds na nakatama sa leg, pero may tama naman siya sa ulunan, siya pa rin ang makakascore. Ika nga ng isa pang observer, “di ba sa totoong paluan patay ang napalo sa ulo kaysa sa napalo sa hita?...”

Maaaring ito talaga ang kapupuntahan ng sparring kung ang orientation ay mauna mas may puntos. Dahil na sa orientation na “one-hit, one kill.”

Ang “one-hit, one kill” ay ginagamit sa kendo, ngunit may ilang salik na mahalaga kung paano malalaman ang hatol kung sino ang magkakapuntos. Sa kendo, ang attack dapat ay vigorous execution at may malakas na sigaw na KIAI upang ipakita ang intention to land an attack.

Ang one-hit, one-kill ay mula sa konsepto ng Japanese swordsmanship, lalu na sa estilo ng Itto-Ryu, na KI-KEN-TAI-NO-ICHI (Spirit, Sword and Body as one.) Isang pagpapakita ng intension na umatake na may intension na putulin ang kalaban. Malaking impluwensya din ang prinsipyo ng “ikken hissatsu” sa English ay “to annihilate with one blow” sa short cut ay “one-hit, one-kill.”

Ito ay mataas na prinsipyo sa Japanese swordsmanship, ito ay “ideal” ngunit sa katotohanan ang labanan ng bladed weapon ay iba, tao ang kalaban, hindi tatami straw na madaling putulin sa isang cut lamang. Ang kalaban ay nag-iisip, lumalaban, maaaring mauna sa direct attack, o makagawa ng counter-attack, maaari din na magfatal ang afterblow niya.

Hindi naman pagtinamaan mo patay na, yun bang parang sci-fi movie na pagtinamaan mo mawawala na kaagad. Hindi naman ganito sa totoong labanan. Kasama pa sa mga salik ng desisyon ay hindi lamang kung sino makauna, may aspeto rin ang lakas ng atake, anong bahagi ng weapon ang tumama, saan bahagi ng katawan tumama, ano ang mangyayari kung makapag afterblow ang kalaban ng mas fatal sa naunang umatake.

Hindi kendo ang arnis, hindi tayo Hapon, at lalong hindi ito ang paniniwala at karanasan ng mga naunang arnnisador na may karanasan sa “dirty duel.”

Ang isang alternative ay ang konsepto ng “to hit and not to be hit,” ang labanan ng bladed weapon ay yun bang dapat matamaan mo ang iyong kalaban na hindi ka niya natatamaan, kung saan magagamit mo ang lahat ng offensive at response tactics; gayundin ay kinikilala ang epekto ng afterblow, ito yun nauna kang tumama, pero nakatama din siya sa iyo, sino ang mas malakas, sino ang nakatama sa fatal areas ng katawan.

Ito ay hindi bagong konsepto, bagkus ay ito ang sinaunang konsepto sa melee o maramihang labanan, kung saan ang isang mandirigma ay hanggat maaari ay di kagad tatamaan upang makarami siya ng mapatumbang kalaban bago siya ang tumumba; ito rin ang konsepto ng mga sinaunang duelo.

 

Bakit “to hit and not to be hit.”

Bilang karagdagan sa mga nabanggit, ang mga sumusunod ay ang mga dahilan kung bakit ito ay isang angkop na konsepto na maaaring ituro sa mga players ng sports arnis:

1. Lalong magle-level up ang husay at pagdedesisyon ng manlalaro dahil hindi lang ang goal ang dapat unahin, kundi ang tusong pagpaplano kung paano makakuha ng mas mataas na score sa pamamagitan ng hindi pagtama ng kalaban, o kung paano niya gagamitin ang kanyang mga kalamangan upang makagawa ng mga pagkakamali ang kanyang kalaban o ilagay sa dehado ang kanyang kalaban.

2. Kung magiging mas mahusay ang manlalaro dahil sa konsepto ng "to hit and not to be hit" magiging mas maganda ang mga kilos ng player, at mas magiging interesante ito kaysa manood ng sparring ng “one hit, one kill” o mas kilalang "first to hit".

3. Ang magandang laban ay nakakaaliw na panoorin ng mga manonood, at kung ito ay magiging sikat, mas maraming tao ang mag-e-enjoy sa larong ito, at mas maraming tao ang susuporta dito.

 

Hamon

Malaki na at malayo na rin ang tinahak ng arnis, mula sa pagiging sining ng pagtanggol sa sarili hanggang sa  naging sports.

Tatlong national organization na ang kumatawan sa arnis, mula sa NARAPHIL, sumunod ang ARPHI, ngayon ay ang PEKAF. Marami na rin improvement sa officiating, sa protective gears, at promotion nito sa international sports meets.

Ang pagiging open-minded, critical, at reality-based ng konsepto na gagamitin sa sports arnis ay mahalaga. Ang malaking hadlang ay ang monopoly at pulitika nito. Mas maigi na isipin ang nakaraan at ano ang magiging kinabukasan, kung saan ang arnis maging ito ay sports arnis ay masasabing tunay na arnis, hindi isang halimaw na nabuo dahil sa kanya-kanyang interpretasyon kung ano ba ang arnis sa larangan ng sports.

Hahayaan ba natin na mawala ang tunay na katangian ng arnis/eskrima dahil lamang sa gusto nating maging popular sports ito. Maging kilala, pero pinagtatawanan.

 

 

Joel Anajao

05/11/2024

Maragondon, Cavite

Sa tabi ng Ilog 

 

 

 

Sanggunian:

 

Anajao, J. D. (2018). Arnis, Philippine National Martial Art and Sport, A Guide for

Teachers and Students. Casa Duende Publishing, Quezon City, Philippines

 

Anajao, J. D. & Ramos, A.B., (2004). An Introduction to Sports Arnis. Intramuros,

Manila : Amateur Sports Arnis Pilipinas, Inc.

 

Godhania, K. (2001). Combative vs. Competitive Eskrima. Arnis: Reflections on

the History and Development of the Filipino Martial Arts. Boston: Tuttle

Publishing. pp 145-148.

 

Jocano, F. P. & Peneyra, R. U. (2021). Martial Arts of the Philippines: Promoting

Identities and Negotiating Unity in Diversity, in Southeast Asian Martial Arts, A Unique and Complex Cultural Phenomenon, International Centre of Martial Arts for Youth Development and Engagement, UNESCO, Korea

 

Jocano, F. P. Jr. (1997). A Question of Origin, RAPID Journal, vol. 2 no. 4, pp. 15-17,

1997

 

Nepangue, E.R. & Machacor, C.C. (2007). Cebuano Eskrima: Beyond Myth, Xylibris

Corp.

 

Nepangue, N. (Dr.) (2001). Questioning the Origins of Eskrima. Arnis: Reflections

on the History Development of the Filipino Martial Arts. Boston: Tuttle

Publishing. pp 9-14.

 

Presas, R. A. (1994). The Practical Art of Eskrima (2nd Edition). Quezon City,

Philippines: National Book Store, Inc.

 

Presas, E. A. (1988). Arnis: Presas Style and Balisong. Quiapo, Philippines: Author.

 

Presas, R. A. (1983). Modern Arnis: Filipino Art of Stick Fighting. Burbank, Calif.:

Ohara Publications.

 

Presas, R. A. (1974). Modern Arnis: Philippine Martial Arts. Manila: Modern Arni

 

Rollo, A. (2022). New Insights into the History of Filipino Martial Arts, University of

Alicante, Spain

 

Wiley, M. V. (1997). Filipino Martial Culture. Boston: Tuttle Publishing.

 

Wiley, M.V. (1994). Classical Eskrima, The Evolution and Etymology of Filipino

Fencing Form, Journal of Asian Martial Arts, vol. 3. No. 2, 1994, p. 72-89

 

Zablan, R.M. (2022). Arnis, The History of the Filipino People, Rex Printing Co. Quezon City