Lapu-Lapu ?

                                                  

      Paglilimi ng Isang Walang Magawa 

Sino Siya?

Sino sya? Siya ba si Ci Lapu-Lapu, Rajah Sulayman, Sultan Kudarat. Walang nakakaalam maliban sa nagdrawing nito kung sino ang gusto nya ipakita ayon sa kanyang imahinasyon. Wala pa naman kasing camera noon, o kayay pintor na babayaran para ipaint ka. O kaya ay walang sulatin kung ano ang itsura nya.

Maliban kung paniniwalaan at gagamitin ang ilustrasyon na ito, at sa matagal na panahon ay magiging totoo sa isipan ng mga susunod na henerasyon. Tulad ng mga larawan ni Jesus (peace be upon him), maraming naniniwala na ganito ang itsura nya, kung paano ang isang imahinasyon ng pintor kung paano nya inilarawan ang mukha ng isang tao batay sa haka haka kung walang batayan. Gayundin may mga larawan na ibinase lang sa mukha ng isang totoong tao na ipinagpalagay na ito ang itsura ng isang taong walang larawan at nabuhay noon pang nakaraang ilang daang taon na.

Tulad din ng mga naunang paglalarawan kung paano ang itsura ng mga dinosaurs noon, malaking kaibahan ang mga paniniwala noon batay sa isang ebidensya tulad ng fossils ng mga ito. Ang fossil ay isasalarawan ng mga nauna kung paano nila nauunawaan ang katangian nito ayon sa nasa isipan nila at mga nakikita nila sa paligid.

Ngunit dahil sa mga bagong ebidensya at mga fossils kasama ang paggamit ng makabagong sanghay ng science, maaaring napakalaking kaibahan ng magiging itsura ng dinosaurs sa mga naunang pagsasalarawan nito.

 

Filipino ba siya?

Sa naunang pagsasalarawan, ang sunod na tanong ay “Siya ba ay Filipino?”

Sa mga karaniwang Filipino ngayon ang tumpak na sagot ay “oo Filipino siya,” may maaari din magwari na “siya ang kauna-unahang bayaning Filipino na lumaban sa mga mananakop.”

Pero kung buhay kaya ang taong inilalarawan, ano kaya ang kanyang isasagot? Maaring di natin maiintindihan ang kanyang pananalita dahil tunay na iba ang paraan ng pagsasalita nila at mismo ang mga gamit niyang pananalita noon.

Kung magkakaintindihan man tayo at siya, baka ang itatanong nya ay “Ano ba ang Filipino?” Dahil ang salitang Filipino ay nagsimula lang lumabas at gamitin maaaring 200 taon na ang nakalipas sa panahon nya. At kung maiintindihan nya, maaaring siya ay magagalit dahil sasabihin nya na “tinawag mo ako sa pangalan ng kalaban ko!” Ha ha ha.

 Paglilimi.

Ang katotohanan sa atin ngayon ay maaaring di katotohanan sa ibang lugar at sa ibang panahon. Anyway, who cares, lalu na sa panahon ngayon na ang tuon ng pag iisip ay kung paano mabubuhay ng maayos. Sabi nga sa Maslow hierarchy of needs, na ang isang level ng pangangailangan ng tao ay walang halaga hanggat di natutugunan ang unang level nito bago sa susunod na level.

Sa pag-iisip ng karaniwang Pinoy, ang larawan ng isang partikular na tao ayon sa naituro sa kanya at tatanggapin na siya ay Filipino, minsan pa nga ay sasabihin siya ay purong Pinoy. Na maaaring taliwas sa pag-iisip ng dalubhasa sa kasaysayan. Sabi nga, kanya-kanyang trip lang yan. Sa iba ito ay okey, at sa iba bad trip ito sa kanilang salsalang diwa.

Kaya nga ang salitang History ay iba sa salitang Kasaysayan. Teka, siguro sa susunod na sanaysay na ang paksang ito. Salamat po.

 

Joel Anajao y Daddon

12:21 pm

9/1/2022

Naisulat lang dahil walang magawa.